In 2017 vertoonde de VPRO de documentaire ‘De prijsvechter’. Deze documentaire bestaat uit drie delen, waarbij Roland Duong en Marijn Frank op onderzoek uit gaan naar de oorzaak en het gevolg van onze kooplust. De documentaire is nog steeds online te zien en wij vinden het een aanrader om deze eens te kijken. Heerlijk, met een warm dekentje op de bank tijdens deze koude winterdagen. Zeker als je graag stappen wilt zetten op weg naar een circulaire economie. De documentaire geeft je namelijk een diepere kijk op waarom goedkoop uiteindelijk duurkoop is en wat de werkelijke prijs is van onze wegwerpmaatschappij.

Goedkooplust

Zoals we net al noemden, bestaat de documentaire uit drie delen. In het eerste deel ‘goedkooplust’ wordt een zoektocht gestart naar verborgen kosten van een (goedkoop) product en wordt getoond hoe wij verleid worden tot het kopen van goedkope producten. We kopen namelijk steeds meer spullen waar we niets om geven. Deze spullen gooien we net zo makkelijk weer weg, als het kapot is, of erger nog, als het ons niet meer bevalt. Doordat we een product zo goedkoop hebben aangeschaft, vinden we dat niet eens meer zonde. In dit deel van de docu krijg je antwoord op de vraag; waarom hebben we de behoefte om goedkope spullen te kopen? En wist je dat 95% van de keuze of je een product koopt of niet, onbewust wordt gemaakt? Je denkt dat je goed na hebt gedacht over de aanschaf van een product, maar je onderbewuste heeft hier dus een hele grote invloed op.

Kopen we ons arm?

In het tweede deel ‘kopen we ons arm?’, staat de vraag centraal of we misschien juist armer zijn geworden door de globalisering. Door de globalisering komen veel van de producten in Nederland uit China. Bekijk thuis maar eens een aantal producten. Je zal er van opkijken hoe vaak je ‘made in China’ ziet staan. China heeft dit enorm slim aangepakt. Wil je iets importeren in China? Dan betaal je 25% importrechten. Maar indien Chinezen producten exporteren, betalen ze daar (vrijwel) niets voor. In China is er enorm veel werkgelegenheid, doordat zij producten maken voor landen over de hele wereld. Andersom maken wij vrijwel geen producten voor China omdat import kosten zo hoog liggen.

In dit deel van de docu worden verschillende visies naast elkaar gezet op het terug draaien van deze situatie. Aan de ene kant wordt aangegeven dat het niet zal werken, doordat het de efficiëntie van de productie verminderd en de consument dus meer zal moeten gaan betalen. Aan de andere kant worden de positieve kanten van het protectionisme aangegeven. Het zorgt voor meer werkgelegenheid en hogere lonen. Door hogere lonen zijn de stijgende prijzen geen probleem. En dan kom je dus bij de vraag uit wat er beter is, lagere prijzen of hogere lonen? Blijft onze koopkracht dan dus niet gelijk? Zolang we allemaal individueel blijven denken, zullen we hier niet uit kunnen komen denk ik. Want individueel gezien wil iedereen graag meer loon, tegelijkertijd willen we niet meer betalen.

Het plastic paradijs

In het derde deel ‘het plastic paradijs’, wordt gekeken naar de effecten van ons koopgedrag op het milieu. Een groot probleem hierbij, de plastic soep, komt ook aan bod. Het probleem van goedkope spullen is namelijk dat we het niet laten maken als het kapot gaat. We gooien het weg en kopen (soms) nieuwe producten ter vervanging. Hierdoor produceren we enorm veel afval, waaronder plastic afval, wat in het milieu terecht komt. In deze documentaire wordt aangegeven dat er naar schatting 8 miljoen ton plastic afval per jaar in de zee terecht komt.

Het probleem zit in het feit dat er maatschappelijke kosten gemaakt worden, maar niet doorberekend worden in de prijs van een product. Zo wordt in de documentaire bijvoorbeeld het voorbeeld genoemd van het verhogen van de dijken. Door de klimaatcrisis, die onder andere is ontstaan door onze wegwerpmaatschappij, moeten de dijken verhoogd worden. Deze kosten worden niet verrekend in een product, maar betalen wij allemaal als zijnde maatschappelijke kosten. Worden deze kosten doorberekend, dan krijg je misschien meer bewustwording en kan onze wegwerpmaatschappij terug gedraaid worden. Er is hoop…

Onze wegwerpmaatschappij

In de documentaire wordt op een makkelijke en begrijpbare manier uitgelegd hoe onze maatschappij veranderd is van kijken, kijken, niet kopen, naar kopen, kopen, niet kijken. Wij vinden dat er interessante vraagstukken aan bod komen en dat het goed is om je hier, als individu, in te verdiepen en bewuster van te worden. Heb jij deze driedelige documentaire al gezien? Wij zijn benieuwd wat jij er van vond.